Сяргей Іванавіч Грахоўскі. Псеўданімы: М. Асіповіч; Сяргей Івановіч; С. Каршун; Парамон Паромскі) – беларускі паэт, празаік і перакладчык. Заслужаны работнік культуры БССР (1983).
Нарадзіўся 25 верасня 1913 года ў мястэчку Нобель Пінскага павету Мінскай губерні (цяпер Зарэчнянскі раён Ровенскай вобласці, Украіна) у сялянскай сям’і. У 1914г. разам з бацькамі пераехаў у мястэчка Глуск на Магілеўшчыне.
У 1930г. пачаў працаваць рабочым на Бабруйскім дрэваапрацоўчым камбінаце.
У 1931—1932 гг. працаваў карэктарам у Дзяржвыдавецтве БССР, у газеце «Чырвоная змена».
У 1935г. скончыў газетна-выдавецкае аддзяленне літаратурнага факультэту Мінскага педагагічнага інстытута, працаваў рэдактарам на Беларускім радыё, выкладчыкам літаратуры на рабфаку пры БДУ.
З 1956 года Член Саюза пісьменнікаў СССР.
У 1956—1973 гг. працаваў на радыё, у часопісах «Бярозка» — загадчык аддзела рэдакцыі (1957-1959), «Вясёлка» (1960-1973); літкансультантам Саюза пісьменнікаў БССР (1959-1960).
У 1973—1974 гг. адказны сакратар Камітэта па дзяржаўных прэміях БССР у галіне літаратуры, мастацтва і архітэктуры.
З 1974 года на пенсіі.
На пенсіі актыўна займаўся літаратурнай і грамадскай працай літаральна да апошніх дзён жыцця. Больш за поўвека актыўна супрацоўнічаў з радыё і тэлебачаннем.
У 80-ых гадах вёў рэгулярную літаратурна-адукацыйную тэлеперадачу «Літаратурная Беларусь».
Памёр 11 снежня 2002 года ў Мінску. Пахаваны на Усходніх могілках у Мінску.
Творчасць
Дэбютаваў вершам у 1926 годзе. Аўтар зборнікаў паэзіі «Дзень нараджэння» (1958), «Чаканне» (1960), «Табе зайздросціць сонца» (1963), «Памяць» (1965), «Тры вымярэнні» (1967), «Вершы» (1968), «Паэма дарог» (1970), «Зазімак» (1976), «Лірыка» (1978), «3ачараванасць» (1978), «Асеннія гнёзды» (1982), «Кругі надзеі» (1985), «Верую» (1987), «І радасць і боль» (1988).
Выйшлі кнігі вершаў для дзяцей «Ад вясны да вясны» (1959), «Сёння і заўтра» (1961), «Гарыць касцёр» (1966), «Сонечная сцежка» (1980), «Знаходка» (1985), апавяданні «Агеньчык у акне» (1972).
Аўтар аўтабіяграфічнай трылогіі пра перыяд рэпрэсій : «Такія сінія снягі» 1988; «Зона маўчання» 1990; «З воўчым білетам» 1991.
Пераклаў на беларускую мову паэму Р. Кобеца «Палестына» (1935), «80 000 кіламетраў пад вадой» Ж. Верна (1937, з Ю. Лявонным), аповесць «Ваенная тайна» А. Гайдара (1936), раман «Крушэнне» Р. Тагора (1958), «Выбраныя вершы і паэмы» А. Блока (1980), кнігу лірыкі М. Дудзіна «Пасля спаткання» (1984), асобныя творы А. Пушкіна, Т. Шаўчэнкі, У. Маякоўскага, Я. Райніса, С. Ясеніна, Лесі Украінкі, П. Варанько, М. Забалоцкага, А. Твардоўскага, М. Ціханава, М. Ісакоўскага, Р. Гамзатава, А. Венцлавы, Т. Масэнкі, М. Нагнібяды, У. Сасюры, Я. Судрабкална, М. Стэльмаха і іншых паэтаў.
Па дакументальнай аповесці «Рудабельская рэспубліка» пастаўлены спектаклі тэатрамі імя Я. Купалы і Гомельскім абласным драматычным у 1968г.; у 1972г. створаны аднайменны кінафільм.
Узнагароды
Заслужаны работнік культуры БССР (1983),
Літаратурная прэмія СП БССР імя А. Куляшова (1983) за зборнік «Асеннія гнёзды»,
Дзяржаўная прэмія Рэспублікі Беларусь імя Я. Коласа (1992) за зборнік «Споведзь»,
медаль Францыска Скарыны (1994).
Ушанаванне памяці
Сяргею Грахоўскаму пастаўлены помнік ў Глуску, яго імем названы бульвар у цэнтры гарадскога пасёлка і школа № 1 у Глуску.
Мемарыяльная дошка на доме, дзе жыў пісьменнік, Мінск, пр. Незалежнасці, 47.
На кніжнай паляцы
 Грахоўскі, С. Выбраныя творы: у 2 т. / Сяргей Грахоўскі. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1973.
Грахоўскі, С. Выбраныя творы: у 2 т. Т. 2. Апавяданні і аповесці / Сяргей Грахоўскі. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1973. – 400с. У другі том уваходзяць лепшыя празаічныя творы пісьменніка. Апавяданні «Зялёны агеньчык», «Ганна», «Так і было» прысвечаны актуальным праблемам сучаснасці. Цыкл навел «Сувеніры» расказвае пра цікавыя сустрэчы ў краінах Заходняй Еўропы. Значнае месца ў томе займае вядомая аповесць «Рудабельская рэспубліка». |
 Грахоўскі, С. Выбраныя творы: у 2 т. / Сяргей Грахоўскі. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1983.
Грахоўскі, С. Выбраныя творы: у 2 т. Т. 1. Вершы / Сяргей Грахоўскі. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1983. – 382с. Першы том выбраных твораў вядомага беларускага паэта склалі вершы 1929-1977 гадоў. У іх апавядаецца пра прыгажосці раднага краю, рамантык дарог, каханне, баявыя і працоўныя подзвігі савецкіх людзей. |
 Грахоўскі, С. Асеннія гнёзды: кніга новых вершаў / Сяргей Грахоўскі. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1982. — 141, [1] с.
Кніга вершаў Сяргея Грахоўскага – своеасаблівы лірычны дзённік роздумаў, хваляванняў, радасцей і трывог апошняй пары. У вершах жыве памяць рамантычнай і суровай маладосці, непарыўная сувязь з зямлёю бацькоў, сцвярджаюцца прынцыпы маральнай годнасці і чысціні, адчуваецца пульс нашага часу. Паэма «Ростань на світанні» ўзнаўляе малавядомую гісторыю адданай і трагічнай дружбы Лесі Украінкі з адным з першых беларускіх марксістаў Сяргеем Мяржынскім, прыезд славутай паэтэсы ў Мінск, яе грамадзянскі і паэтычны подзвіг. Кнігу завяршаюць вершы і мініяцюры пра некаторыя негатыўныя з’явы ў нашым побыце. |
 Грахоўскі, С. Дзве аповесці / Сяргей Грахоўскі. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1980. — 443, [3] с., [1] л. партр. — (Бібліятэка беларускай прозы).
Змест кнігі складаюць аповесці «Ранні снег» i «Рудабельская рэспубліка». У першай раскрываецца лёс інтэлігента, які прайшоў праз цяжкія выпрабаванні Вялікай Айчыннай вайны, а другая — праўдзівы расказ пра гераічнае мінулае палескай вёскі Рудабелкі, яе людзей. |
 Грахоўскі, С. Зазімак: вершы і выбраныя пераклады / Сяргей Грахоўскі. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1976. — 157, [1] с.
Кніга вядомага беларускага паэта Сяргея Грахоўскага – плён актыўнай творчай працы. Гэта – шчырая размова з Радзімай, з чытачом, з часам. Асобным раздзелам пададзены ў зборніку пераклады з творчай спадчыны А. Пушкіна, С. Нерыс, А. Твардоўскага і многіх іншых майстроў мастацкага слова. |
 Грахоўскі, С. Знаходка: вершы і казкі, легенды і паэмы: [для малод. шк. узросту] / Сяргей Грахоўскі. — Мн. : Юнацтва, 1985. — 80с. |
 Грахоўскі, С. Зона маўчання: аповесць: [для старэйшага школьнага ўзросту] / Сяргей Грахоўскі. — Мінск : Мастацкая літаратура, 2008. — 237, [1] c. — (Бібліятэка школьніка).
Аповесць беларускага пісьменніка Сяргея Грахоўскага “Зона маўчання”, напісаная на дакументальнай аснове, перадае драматызм перажытага ў гады сталінскіх рэпрэсій. |
 Грахоўскі, С. І радасць і боль: вершы і паэма. / Сяргей Грахоўскі. — Мн. : Маст.літ., 1988. — 77, [2]с.
Кнігу склалі напісаныя ў апошні час творы, тэматычна блізкія, спавядальна-аўтабіяграфічныя, прасякнутыя клопатам пра перабудову свядомасці і душы чалавека. Яны друкаваліся ў часопісах «Полымя», «Беларусь», «Маладосць», у газеце «Літаратура i мастацтва». |
 Грахоўскі, С. Лірыка / Сяргей Грахоўскі. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1978. — 173, [1] с., [1] л. партр. — (Бібліятэка беларускай паэзіі).
Сяргей Грахоўскі даўно вядомы аматарамі паэзіі. Паэт-рамантык, паэт-шукальнік заўсёды быў на папярэднім краі падзей.Зборнік склалі яго лепшыя лірычныя творы. |
 Грахоўскі, С. Недапісаная кніга: вершы / Сяргей Грахоўскі. — Мн. : Маст. літ., 1996. — 271 с.
Зборнік лаўрэата Дзяржўнай прэміі Рэспублікі Беларусь Сяргей Грахоўскі назваў «Недапісаная кніга», бо пакуль працягваецца жыццё, пішуцца яго новыя раздзелы . Тут ix два — «Лірычная памяць» i «Балючыя элегіі». Гэта лірычны дзённік нашага напружнага часу, змест якога ўзбагачаны самымі вострымі праблемамі i трывогамі за лёс нашых нашчадкаў. Многія вершы сагрэты элегічным лірызмам, успамінамі рамантычнага юнацтва, чыстага i светлага кахання. |
 Грахоўскі, С. Ранні снег: аповесць / Сяргей Грахоўскі. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1975. — 172, [1] с.
Часам ранні снег кладзецца на скроні i на душу па віне паклёпніка або зайздросніка. Непаразуменні прынеслі шмат непрыемнасцей герою аповесці Аляксею Буевічу. У складаных абставінах узнікла i загартавалася шчырае i чыстае каханне да маладой настаўніцы Веры. Пасля мнoгix выпрабаванняў праўда i людская дабрата прынеслі шчасце закаханым. Падзеі аповесці адбываюцца у першыя пасляваенныя гады ў далёкім ciбipcкiм сяле i ў Беларусі. |
 Грахоўскі, С. Суровая дабрата: дакументальная аповесць: [для сярэдняга і старэйшага школьнага ўзросту] / Сяргей Грахоўскі. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1977. — 173, [1] с. — (Слава твая, Беларусь!).
У аповесці расказваецца пра жыццё Героя Савецкага Саюза Васіля Захаравіча Каржа — партызана часоў грамадзянскай вайны, удзельніка баёў з фашыстамі ў Іспаніі, камандзіра Пінскага партызанскага злучэння ў гады Вялікай Айчыннай вайны. |
 Грахоўскі, С. Сустрэча з самім сабою: лірычная проза: [для старэйшага школьнага ўзросту] / Сяргей Грахоўскі. — Мінск : Юнацтва, 1988. — 314 с., [8] л. каляр. іл.
Кніга прозы Сяргея Грахоўскага вяртае чытача ў рамантычную пару юнацтва камсамольцаў 30-х гадоў, у суровы час класавай барацьбы, расказвае пра чыстае і светлае каханне, пра лёсы людзей працы. У кнізе знайшлі месца ўражанні аўтара пра першыя дні будаўніцтва Наваполацка і нафтаперапрацоўчага завода, пра нашых сучаснікаў. |
 Грахоўскі, С. Тры вымярэнні : выбраная лірыка / Сяргей Грахоўскі. — Мінск : Беларусь, 1967. — 294, [1] c., [1] л. партр.
Многа i плённа працуе ў беларускай паэзіі Сяргей Грахоўскі. У свой час наш чытач прыязна сустрэў яго зборнікі вершаў «Дзень нараджэння» (1957 г.), «Чаканне» (1960 г.), «Табе зайздросціць сонца» (1963 г.), «Памяць» (1965 г.). Творчасць паэта адметная тэматычнай шырынёй, разнастайнасцю паэтычных фарбаў, пафасам высокай грамадзянскасці. У гэтай кніжцы сабрана лепшае з напісанага С. Грахоўскім. |