Нарадзіўся Васіль Уладзіміравіч Быкаў 19 чэрвеня 1924г. ў вёсцы Бычкі Ўшацкага раёна Віцебскай вобласці ў сялянскай сям’і.
У 1930 годзе Васіль Быкаў пайшоў у школу. Галоўныя захапленні ў дзяцінстве былі чытанне кніг і маляванне.
У 1939 годзе скончыў 8 класаў Кубліцкай СШ, з дзяцінства захапляўся маляваннем, таму паступіў на скульптурнае аддзяленне Віцебскага мастацкага вучылішча.
У 1940 годзе, у сувязі з пагаршэннем матэрыяльнага становішча сям’і і адменай дзяржаўных стыпендый, вымушаны быў пакінуць вучобу. Паступіў у Віцебскую школу фабрычна-заводскага навучання (ФЗН) № 5, у якой рыхтавалі кваліфікаваных рабочых-будаўнікоў (бетоншчыкаў-арматуршчыкаў), дзе вучыўся да мая 1941.
У 1941 годзе экстэрнам здаў экзамены за дзясяты клас.
Пасля Віцебскай школы ФЗН юнака накіравалі на Украіну — у г. Шостку (Сумская вобласць).
Вайна заспела яго ва Украіне, дзе ён удзельнічаў у абаронных работах.
У якасці байца інжынернага батальёна будаваў розныя ваенныя аб’екты ад Гомеля да Варонежа.
Зімой 1941-1942 гадоў жыў на станцыі Салтыкоўка і ў Аткарску Саратаўскай вобласці.
У 1942 годзе ў час вайны ён у г. Аткарску Саратаўскай вобласці закончыў яшчэ адну школу ФЗН, ужо чыгуначнага профілю.
У 1942 годзе быў прызваны ў Чырвоную Армію, скончыў Саратаўскае пяхотнае вучылішча (з 80 выпускнікоў у вайну ацалела толькі чацвёра).
У 1943 годзе прысвоена званне малодшага лейтэнанта. Ваяваў на 2-м і 3-м Украінскіх франтах у якасці камандзіра ўзвода аўтаматчыкаў, а таксама ўзвода палкавой і армейскай артылерыі. Удзельнічаў у баях за Крывы Рог, Александрыю, Знаменку.
У 1944 годзе падчас Кіраваградскай аперацыі паранены ў нагу і жывот (па памылцы быў запісаны як загінулы), тры месяцы знаходзіўся ў шпіталі. Бацькі В. Быкава атрымалі паведамленне, што іх сын мужна загінуў у баях з нямецка-фашысцкімі захопнікамі каля Кіраваграда (гэта было засведчана на абеліску). В. Быкаў выжыў і ваяваў далей, удзельнічаў у Яска-Кішынёўскай аперацыі, вызваленні Румыніі. 3 дзеючай арміяй прайшоў Румынію, Балгарыю, Венгрыю, Югаславію, Аўстрыю – старшым лейтэнантам, камандзірам узвода палкавой, потым армейскай артылерыі. Служыў ва Украіне, у Беларусі, на Далёкім Усходзе.
У 1947 годзе дэмабілізаваўся.
З 1947-1949 гады Васіль Быкаў у Гродне, працаваў мастаком у гродзенскіх майстэрнях, у рэдакцыі абласной газеты «Гродзенская праўда».
У 1949-1955 гадах зноў служыў у Савецкай Арміі. Канчаткова дэмабілізаваўшыся (маёр запаса).
У 1955-1972 гадах працаваў літаратурным супрацоўнікам, літаратурным кансультантам газеты «Гродзенская праўда».
З 1959 года член Саюза пісьменнікаў СССР. Выступаў як журналіст. У абласным і рэспубліканскім друку пачалі з’яўляцца яго замалёўкі, фельетоны, нарысы.
У 1964 годзе лаўрэат Літаратурнай прэміі імя Я. Коласа за аповесць «Трэцяя ракета».
З 1972-1978 гады быў сакратаром Гродзенскага аддзялення Саюза пісьменнікаў Беларусі.
У 1974 годзе лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР за аповесці «Абеліск», «Дажыць да світання».
У 1978 годзе пераехаў на сталае жыццё ў Менск. 3 гэтага часу займаўся выключна творчай працай. Уваходзіў у састаў праўлення Саюза пісьменнікаў СССР, Рады Саюза пісьменнікаў БССР, рэспубліканскага Савета Фонда міру. Ганаровы грамадзянін Ушацкага раёна.
З 1978-1989 гады выбіраўся дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР.
У 1978 годзе лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР імя Я. Коласа за аповесці «Воўчая зграя», «Яго батальён».
У 1980 годзе атрымаў званне Народны пісьменнік Беларусі.
У 1986 годзе — лаўрэат Ленінскай прэміі за аповесць «Знак бяды».
У 1989 годзе — народны дэпутат СССР.
22 чэрвеня 2003 года памёр у 20 гадзін 30 хвілін у рэанімацыйным аддзяленні анкалагічнага шпіталю ў Бараўлянах, пад Менскам. Пахаваны ў Менску на Усходніх могілках.
У 2003 годзе — лаўрэат прэміі «Залаты апостраф», пасмяротна.
Узнагароды
У 1984 годзе атрымаў ордэн «Герой Сацыялістычнай Працы». Узнагароджаны ордэнамі Леніна, Працоўнага Чырвонага Сцяга, Чырвонай Зоркі, Айчыннай вайны 1-й ступені, медалямі.
Ушанаванне памяці
У гонар пісьменніка названы вуліцы ў Гродне, Лельчыцах, Ждановічах, Смалявічах, Фаніпалі.
У горадзе Віцебску ўсталявана мемарыяльная дошка па вуліцы Суворава, 15, на будынку дзіцячай мастацкай школы № 1 (у гэтым будынку з 1923 па 1941 год знаходзілася Віцебскае мастацкае вучылішча, дзе з 1939 па 1940 год вучыўся Васіль Быкаў).
Мемарыяльная дошка вырабленая з бронзы і ўяўляе сабой стылізаваную рамку ў выглядзе аркі, усярэдзіне якой змешчаны партрэт пісьменніка і бусел, як сімвал Беларусі. На дошцы надпіс на беларускай мове: «У гэтым будынку з 1939 па 1940 год вучыўся народны пісьменнік Беларусі Васіль Быкаў». Аўтарамі кампазіцыі з’яўляюцца віцебскія скульптары, члены Беларускага саюза мастакоў Валерый Магучы і Аляксандр Гвоздзікаў.
У 2016 годзе Індурскае лясніцтва высадзіла недалёка ад Гродна лес імя Васіля Быкава. На раздвоенным дрэве, якое мусіць сімвалізаваць пісьменніцкае пяро, усталявалі памятны знак у гонар творцы.
9 верасня 2020 года ў Мінску на доме па вул. М. Танка, 10, дзе Быкаў жыў з 1978 па 2003 год, устаноўлена мемарыяльная дошка.
15 чэрвеня 2021 года ва Ушачах паставілі помнік Васілю Быкаву.
Музей-сядзіба Васіля Быкава. Адкрыты ў 2004 годзе ў адноўленай хаце, дзе пісьменнік жыў да 1940 года. Знаходзіцца ў вёсцы Бычкі Ушацкага раёна Віцебскай вобласці. Дзейнічае як філіял Ушацкага музея народнай славы.
Музей-дача Васіля Быкава. Адкрыты ў чэрвені 2014 года на базе дачы пісьменніка, размешчанай у пасёлку Ждановічы-6 Мінскага раёна. Дзейнічае як філіял Дзяржаўнага музея гісторыі беларускай літаратуры.
Музейная экспазіцыя ў Гродне. У Гродне на Савецкай, 31, у офісе ветэранскай арганізацыі, з 2003 па 2018 гады размяшчаўся музейны пакой, прысвечаны Васілю Быкаву. У экспазіцыі была вялікая калекцыя кніг Быкава, асабістыя рэчы, рэдкія здымкі пісьменніка. У 2019 годзе калекцыя музейнага пакою пераехала у Дом-музей Максіма Багдановіча.
Творчасць
Творчая біяграфія пісьменніка пачынаецца ў пасляваенныя гады. Першыя апавяданні Васіля Быкава былі надрукаваны ў часопісе «Вожык» (1947, «Дапякло»), газеце «Гродзенская праўда» (1949, «У першым баі»).
З 1951 года В. Быкаў адлічвае свой пісьменніцкі лёс, калі на Курылах, дзе ў той час служыў, напісаў апавяданні «Смерць чалавека» і «Абознік». Іх ён паслаў на водгук М. Лынькову. Нягледзячы на ўвогуле ўдалы творчы дэбют, В. Быкаў не быў перакананы ў тым, што літаратура – яго жыццёвае прызванне.
У 1959 годзе выходзіць аповесць «Жураўліны крык», пісьменнік звярнуўся да ваеннай тэмы, каб застацца ёй верным амаль увесь час. У наступных яго аповесцях паўстае перад чытачом гранічна праўдзівае адлюстраванне вайны.
У 1960 годзе выйшаў першы зборнік «Ход канём», які раскрывае пасляваеннае жыццё савецкіх людзей, іх узаемаадносіны ў працы, побыце, паказвае нараджэнне новых якасцей у характары чалавека, асабліва моладзі.
Шырокая вядомасць прыйшла да Быкава пасля публікацыі аповесці «Трэцяя ракета» (1961).
Тэма чалавека на вайне таксама праходзіць праз аповесці «Пастка» (1962), «Альпійская балада» (1963), «Праклятая вышыня» (1968).
У застойныя гады афіцыйная крытыка непрыймальна ставілася да бескампрамісных аповесцей В. Быкава пра вайну. Адзін з самых вострапраўдзівых яго твораў «Мёртвым не баліць» (1965) убачыў свет на той час толькі ў часопісах «Маладосць» і «Новый мир», дзякуючы грамадзянскай мужнасці іх рэдактараў П. Панчанкі і А. Твардоўскага.
У 1970-я гады Быкаў працягвае цыкл аповесцей на ваенную тэму: «Сотнікаў» (1970), «Абеліск» (1971), «Дажыць да світання» (1972), «Воўчая зграя» (1974), «Яго батальён» (1975).
У партызанскім цыкле аповесцей («Круглянскі мост» (1968), «Пайсці і не вярнуцца» (1978), «Знак бяды» (1982).
Пераасэнсаванне мінулага стала галоўным напрамкам, па якім рухалася быкаўская думка ў 1980-я гады. Пісьменнік пераасэнсоўвае і прыкметна ўдакладняе многае з таго, што ўпэўненна сцвярджаў у сваіх творах. У рамане «Кар’ер» (1985) паяднаны сучаснасць і вайна. Складаны лёс чалавека ва ўмовах фашысцкай акупацыі пісьменнік паказвае ў аповесці «У тумане» (1988). «Аблава» (1989) мае рэальную жыццёвую аснову. Васіль Быкаў акцэнтуе ўвагу на злавесна-разбуральнай сутнасці часу і гаворыць пра катастрафізм духоўнага быцця ў цэлым. З суровым рэалізмам у адлюстраванні падзей напісана быкаўская «Сцюжа» (1969, 1991).
Аповесць «Пакахай мяне, салдацік» (1996) тэматычна звязана з цыклам «ваенных» апавяданняў. Аповесць «Афганец» (1998) расказвае пра салдата-«афганца», які, расчараваўшыся ў жыцці, вырашае забіць тырана. Аповесць «Ваўчыная яма» (1999) расказвае пра жыццё ў чарнобыльскай зоне. Надзвычай складаныя рэаліі ваеннай рэчаіснасці паўстаюць у аповесці «Балота» (2001).
Яшчэ адна іпастась пісьменніка — аўтар «баек жыцця» з філасофска-алегарычным зместам: «Сцяна» (1995), «Музыка», «Народныя мсціўцы» (абодва — 1997), «Ваўчыная яма», «Мальбара», «Тры нявымаўленых словы», «Труба» (усе — 1998), «Галоўны крыгсман», «Хутаранцы», «Апалагетыка „нагана“», «Кошка і мышка» (усе — 1999). Выходзяць кнігі прозы «Сцяна» (1997), «Пахаджане» (1999). Быкаўскія прыпавесці ўвайшлі ў супольную кнігу Рыгора Барадуліна і Васіля Быкава «Калі рукаюцца душы» (2003). Працягвае тэму сяброўства кніга «Дажыць да зялёнай травы» (2008). Кнігу пад такой назвай Быкаў і Барадулін пісалі 43 гады. Складаецца яна з сяброўскага ліставання двух выдатных творцаў, якое пачалося ў 1960 годзе.
У гады перабудовы Быкаў актывізаваўся як грамадскі дзеяч, публіцыст. Яго выступленні, артыкулы, інтэрв’ю склалі зборнікі «На крыжах» (1992) і «Крыжовы шлях» (1998). Пісьменнік падсумаваў вынікі свайго жыцця і творчасці кнігай успамінаў «Доўгая дарога дадому» (2002).
Адной з апошніх прац Быкава сталі аповеды Барыса Кіта, запісаныя Васілём Быкавым улетку 2001 года «Цярновы шлях», якія пазней увайшлі ў кнігу «Грамадзянін свету» (2004). Кожны з 12 аповедаў пачынаецца лірычна-белетрыстычным уступам самога Быкава, які пры гэтым каларытна характарызуе нямецкія рэаліі і апавядальніка.
Але і пасля смерці Васіля Быкава з’яўляюцца на старонках друку невядомыя беларускаму чытачу творы. У кнігу «Бліндаж» (2007) увайшлі аповесці «Бліндаж» (1987) і «Апошні баец» (1958), якія раней не ўключаліся аўтарам у ніводзін свой зборнік.
Экранізацыі і інсцэнізацыі твораў
Па творах Быкава пастаўлены кінафільмы «Трэцяя ракета» (1963), «Альпійская балада» (1966), «Дажыць да світання» (1975), «Воўчая зграя» (1976), «Абеліск» (1977), «Узыходжанне» (1977, паводле «Сотнікава», рэжысёр Ларыса Шапіцька (руск.)бел.) «Знак бяды» (1985), «У тумане» (2012), кароткаметражны фільм «Пастка (руск.)бел.», тэлефільм «Доўгія вёрсты вайны» (1976, паводле аповесці «На ўсходзе сонца»). В. Дашуком створаны фільм пра Быкава «Узыходжанне» (1985). У 1981 годзе быў зняты фільм «Фруза (руск.)бел.», а ў 1989 годзе — фільм «Круглянскі мост». У 2008 годзе выйшаў фільм «Асуджаныя на вайну (руск.)бел.» паводле аповесці «Пайсці і не вярнуцца». У 2019 годзе зняты фільм па «неваеннаму» апавяданню — «Народныя мсціўцы». На беларускай мове з ўсіх зняты два фільмы — «На чорных лядах» (рэж. Валерый Панамароў, 1995) і «Народныя мсціўцы» (рэж. Аляксандар Меліхавец, 2019).
П’еса «Апошні шанц» ставілася ў тэатрах. Былі інсцэніраваны яго аповесці «Абеліск», «Альпійская балада», «Дажыць да світання», «Знак бяды», «Пайсці і не вярнуцца», «Сотнікаў», «Трэцяя ракета» і інш. У 1990 годзе пастаноўка радыёспектакляў па аповесцях Быкава «У тумане» і «Кар’ер» адзначаны Дзяржаўнай прэміяй БССР.
Балет «Альпійская балада» (1967) напісаў Яўген Глебаў, на яго ж аснове стварыў «Сюіту з балета «Альпійская балада». Оперу «Сцежкаю жыцця» (1980, паводле «Воўчай зграі») стварыў Генрых Вагнер. Да творчасці пісьменніка звярталіся мастакі А. Кашкурэвіч, I. Немагай.
На кніжнай паліцы
 Быкаў, В. Выбраныя творы : у 2 т. / Васіль Быкаў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1974.
Быкаў, В. Выбраныя творы / Васіль Быкаў. Т. 1 : Аповесці. – 494, [2] с., [1] л. партр. У першы том увайшлі аповесці «Жураўліны крык», «Здрада», «Трэцця ракета», «Альпійская балада», «Пастка». У аснову аповесцей пакладзены суровыя падзеі Вялікай Айчыннай вайны. |
 Быкаў, В. Выбранае : для ст. шк. узросту / Васіль Быкаў. – Мн. : Ураджай, 2001. – 413, [2] с. – (Школьная бібліятэка).
У кнігу ўвайшлі аповесці «Абеліск», «Жураўліны крык», «Аблава», «Сотнікаў», а таксама апавяданні «Ружовы туман» і «Сцяна». Большасць твораў прысвечана паказу гераічных падзей Вялікай Айчыннай вайны. У апавяданнях аўтар звяртаецца і да маральных праблем мірнага часу. |
 Быкаў, В. Збор твораў : У 4 т. / В. Быкаў . – Мінск : Маст. літ., 1980.
Быкаў, В. У. Т.1 : Аповесцi / В. У. Быкаў . – Мінск : Маст. літ., 1980. – 432 с. У першы том увайшлі аповесці «Жураўліны крык», «Трэцяя ракета», «Здрада» і «Альпійская балада». |
 Быкаў, В. У. Збор твораў у 6 т. / В. У. Быкаў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1992.
Васіль Быкаў ніколі не прыхарошваў ваенную і даваенную рэчаіснасць. Многія творы яго гучалі і гучаць як набат, як папярэджанне пра трагедыі, якія могуць спасцігнуць чалавецтва на зямлі. I ён мае права на такую жорсткую і бязлітасную праўду. Ён яе выпакутаваў на вайне, перажыў сам, калі служыў у пяхоце і артылерыі, калі ратаваўся ад пякельнага агню снарадаў і куль. Быкаў, В. У. Збор твораў у 6 т. Т. 3. Аповесці / В. У. Быкаў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1993. – 415 с., [4] л. іл. У трэці том Збору твораў Васіля Быкава ўвайшлі аповесці «Круглянскі мост», «Абеліск», «Воўчая зграя», «Пайсці і не вярнуцца». |
 Быкаў, В. У. Адна ноч : аповесць, апавяданні / В. У. Быкаў. – Мінск : Беларусь, 1965. – 184 с.
Дарагі сябра чытач! Выдаючы гэтую невялічкую кніжку, аўтар хацеў узнавіць на яе старонках некалькі сціплых вобразаў нашых людзей, якім у памятныя гады вайны было наканавана лёсам выканаць свой, часам непрыкметны, але заўжды мнагатрудны абавязак у барацьбе з нямецкім фашызмам. Гэта не прыгожае апісанне незвычайных подзвігаў бясстрашных асілкаў, гэта — некалькі будняў вайны, маленькіх кропель у неабсяжным моры барацьбы, якое да краёў было поўна тады i людской крыві i людскіх слёз. I калі гэтая спроба аўтара адгукнецца ў чытачу хвілінаю шчырага хвалявання, дык мэту выдання кніжкі можна лічыць дасягнутай. |
 Быкаў, В. У. Альпійская балада. Дажыць да світання : аповесці / В. У. Быкаў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2007. – 333 с. – (Бібліятэка школьніка).
У кнігу народнага пісьменніка Беларусі Baciля Быкава (1924–2003) увайшлі аповесці «Альпійская балада» i «Дажыць да світання» пра цяжкія франтавыя будні i лес чалавека на вайне. |
 Быкаў, В. Аповесці / Васіль Быкаў. – Мінск : Беларусь, 1969. – 462, [1] с., [1] л. партр. – (Бібліятэка беларускай прозы).
У гэту кнігу ўвайшлі чатыры аповесці В. Быкава: «Жураўліны крык», «Трэцяя ракета», «Здрада» и «Альпійская балада». Цяжкія франтавыя будні, лёс чалавека ў складаных абставінах вайны – такі змест гэтых твораў. |
 Быкаў, В. Аповесці і апавяданні / Васіль Быкаў. – Мінск : Народная асвета, 1978. – 208 с. – (Школьная бібліятэка).
У заборнік увайшлі аповесці «Жураўліны крык», «Абеліск» і апавяданні «Калі хочацца жыць…», «Адна ноч», «Сваякі», «Ранак-світанак», «Круты бераг ракі». У аснову твораў пакладзены суровыя падзеі Вялікай Айчыннай вайны, у гарніле якіх выяўляецца мужнасць чалавека-змагара, яго духоўная падрыхтаванасць да подзвігу. Творы В. Быкава служаць высокім ідэалам дабра, свабоды і чалавечнасці. |
 Быкаў, В. У. Аповесці. Апавяданні / В. У. Быкаў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2007. – 285 с. – (Бібліятэка школьніка).
Васіль Быкаў належыць да тых беларускіх пісьменнікаў, якія атрымалі сусветнае прызнанне. Яно забяспечана глыбінёй адлюстраванай выдатным мастаком праўды пра чалавека на крутых гістарычных перавалах, праз якія прайшла наша краіна ў бурлівым XX стагоддзі.У кнігу народнага пісьменніка (1924—2003) увайшлі аповесці «Аблава», «Пакахай мяне, салдацік», а таксама апавяданні «Сваякі», «Адна ноч», «Круты бераг ракі», «Жоўты пясочак». |
 Быкаў, В. Балота. Знак бяды : Аповесці / Васіль Быкаў. – Мн. : ГА БТ «Кніга», 2001. – 495 с. – (Народная бібліятэка).
У першую кнігу серыi «Народная бібліятэка» увайшлі дзве аповесці народнага пісьменніка Беларусі Васіля Быкава, адна з якіх – аповесць «Балота» — новы твор аўтара. Тэма Другой Сусветнай вайны адна з галоўных у творчасці В.Быкава. |
 Быкаў, В. У. Дажыць да світання / В. У. Быкаў ; [аўтар прадмовы Д. Я. Бугаёў; мастак Г. Г. Паплаўскі]. – Мінск : Юнацтва, 1990. – 494 с., [1] л. партр. – (Школьная бібліятэка).
У кнігу народнага пісьменніка Беларусі, Героя Сацыялістычнай Працы ўвайшлі яго шырока вядомыя творы «Альпійская балада», «Дажыць да світання», «Сотнікаў», «Абеліск». |
 Быкаў, В. Знак бяды: аповесць / Васіль Быкаў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1984. – 253, [3] c., [12] л. іл.
У аповесці Васіль Быкаў піша пра трагічны лёс жыхароў хутара Яхімоўшчына Сцепаніды і Петрака Багацькаў. У жыцці гэтых людзей адлюстраваліся тыя нягоды, якія выпалі на долю беларускага народа, яго барацьба з фашысцкімі акупантамі ў час Вялікай Айчыннай вайны. |
 Быкаў, В. Знак бяды: аповесць: [для сярэдняга і старэйшага школьнага ўзросту] / Васіль Быкаў. – Мінск : Юнацтва, 1992. – 363, [1] с., [1] л. партр. – (Школьная бібліятэка).
У аповесці «Знак бяды» Васіль Быкаў распавядае пра трагічны лёс жыхароў хутара Яхімоўшчына – Сцепаніды і Петрака Багацькаў. Немаладая сямейная пара змагла годна перажыць тыя нягоды, якія выпалі на іх долю. Цуды адвагі праявіла простая беларуская жанчына. Яна ўвасабляе сабой вобраз гераінь-сялянак, якія ўнеслі вялікі ўклад у перамогу над фашысцкімі акупантамі ў час Вялікай Айчыннай вайны. |
 Быкаў, В. У. Знак бяды ; Ваўчыная яма : аповесці / В. У. Быкаў ; [прадмова М. Тычыны]. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2009. – 350 с. – (Школьная бібліятэка).
Аповесці «Знак бяды» i «Ваучыная яма» характарызуюць якасна новы этап у творчасці народнага пісьменніка Беларусі Васіля Быкава (1924-2003).У аповесці «Знак бяды» аўтар піша пра трагічны лес жыхароў хутара Яхімоўшчына – Сцепаніды i Петрака Багацькаў. У жыцці гэтых людзей адлюстраваліся тыя нягоды, якія выпалі на долю беларускага народа, яго барацьба з фашысцкімі акупантамі ў час Вялікай Айчыннай вайны. |
 Быкаў, В. Знак бяды. Абеліск. Жураўліны крык : аповесці / Васіль Быкаў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2019. – 399 с. – (Напісанае застаецца).
У кнігу народнага пісьменніка Беларусі Васіля Быкава (1924 — 2003) увайшлі аповесці «Знак бяды», «Абеліск» і «Жураўліны крык», якія сталі класікай беларускай літаратуры. |
 Быкаў, В. У. Кар’ер / В. У. Быкаў. – Мiнск : Мастацкая літаратура, 1987. – 301 с.
У рамане ўзнаўляюцца падзеі Вялікай Айчыннай вайны. Галоўны герой твора, камандзір Чырвонай Арміі Агееў па волі франтавога лёсу, апынаецца ў невялікім мястэчку на поўдні Беларусі. Цяжка паранены, ён змушаны пайсці ў падполле, каб зноў змагацца з фашыстамі.У творы падзеі 1941 года пераплятаюцца з сучаснасцю і яе няпростымі праблемамі, якімі так ці інакш вымушаны займацца Агееў. |
 Быкаў, В. У. Круглянскі мост. Сотнікаў / В. У. Быкаў; прадмова М. Тычыны. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2008. – 334 с. – (Школьная бібліятэка).
У кнігу народнага пісьменніка Беларусі В. Быкава увайшлі аповесці «Круглянскі мост» i «Сотнікаў», у якіх адлюстраваны трагічныя старонкі ў лёсе нашага грамадства i людзей, маральна-этычныя праблемы. |
 Быкаў, В. У. Пайсці і не вярнуцца : аповесці / В. У. Быкаў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1979. – 264 с., [8] л. іл.
У кнігу В. Быкава ўвайшлі дзве аповесці: «Яго батальён» i «Пайсці i не вярнуцца».Вайна i мараль, вайна і асоба — вось тыя кардынальныя праблемы, якія знайшлі ўвасабленне i ў новых аповесцях Васіля Быкава. Гepoi гэтых твораў здзяйсняюць не толькі подзвігі на вайне, але і паказваюць найвыдатнейшыя маральныя якасці гуманістаў, людзей нашага грамадства. |
 Быкаў, В. У. Пакахай мяне, салдацік : аповесці, апавяданні / В. У. Быкаў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2013. – 572 с.
Васіль Быкаў — агульнапрызнаны майстар такога жанру празаічнай творчасці, як аповесць. Апошнім творам у гэтым накірунку з’явілася аповесць «Пакахай мяне, салдацік». Яна вылучаецца тым, што, у адрозненне ад ранейшых твораў, у ёй В. Быкаў надае значную ўвагу вобразу жанчыны. |
 Быкаў, В. Салдацкі лёс : аповесці, апавяданні / Васіль Быкаў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2014. – 304 с.
У кнігу ўвайшлі аповесці і апавяданні, якія паказваюць нялёгкі салдацкі лёс у гады Вялікай Айчыннай вайны. Гэтыя творы сталі класікай беларускай літаратуры. |
 Быкаў, В. Сотнікаў. Абеліск : аповесці / В. Быкаў. – Мінск : Маст. літ., 1972. – 262 с.
Аповесці «Сотнікаў» і «Абеліск», змешчаныя ў кнізе, прысвечаны барацьбе савецкіх людзей супраць гітлераўскіх захопнікаў у першыя ваенныя гады на тэрыторыі акупіраванай Беларусі. |
 Быкаў, В. У. Сцюжа : аповесць / В. У. Быкаў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1993. – 176 с.
Аповесць народнага пісьменніка Беларусі Васіля Быкава «Сцюжа» пра перадвайну і вайну, пра лёс нацыі, пра вытокі той бездухоўнасці, у якой апынулася наша грамадства. Напісана вострасюжэтна, глыбока псіхалагічна, з даверам да чытача. Чытаючы «Сцюжу», чысцееш душой і смутнееш сэрцам. Як у антычнай трагедыі, праходзіш катарсіс. Вабіць і мова твора — натуральная, шматпланавая. |
 Быкаў, В. У тумане : аповесць / В. Быкаў . – Мінск : Маст. літ., 1989 . – 388 с. : іл.
Аповесць Васіля быкава «У тумане» прысвечана партызанам. Разведчыкі Бураў і Войцік павінны абясшкодзіць чалавека, які быццам служыць фашыстам. Пра гэты цяжкі паход і расказваецца ў творы. Трагічны лёс селяніна Хведара Роўбы пакладзены ў аснову аповесці «Аблава». Аповесць «Мёртвым не баліць», дзе паказана суровая праўда вайны, В. Быкаў напісаў у 1965 годзе. Аднак асобнай кніжкай яе ў той час выдаць не ўдалося, аповесць пабачыла свет толькі ў чацвёртым томе Збору твораў пісьменніка. |
 Быкаў, В. У. У тумане : аповесці / В. У. Быкаў; [мастак Г. П. Сянькоўскі]. – Мінск : Юнацтва, 1995. – 464 с. – (Школьная бібліятэка).
Аповесць Васіля Быкава «У тумане» прысвечана партызанам. Разведчыкі Бураў i Войцік павінны абясшкодзіць чалавека, які быццам служыць фашыстам. Пра гэты цяжкі паход i расказваецца ў творы. Трагічны лёс селяніна Хведара Роўбы у гады сталінскіх рэпрэсій пакладзены ў аснову аповесці «Аблава». |
На русском языке
 Быков В. Собрание сочинений: в 4 т. / Василь Быков. – Москва : Молодая гвардия, 1985-1986.
Быков В. Собрание сочинений / Василь Быков. Т. 1 : Повести : [перевод с белорусского]. – 1985. – 410, [4] с. В первый том вошли повести, написанные в раннем периоде пути прозаика, – «Журавлиный крик», «Фронтовая страница», «Третья ракета», «Альпийская баллада». Эти произведения посвящены теме героической борьбы советского народа против фашизма в годы Великой Отечественной войны. Во второй том Собрания сочинений Героя Социалистического труда, лауреата Государственной премии СССР Василя Быкова вошли повести «Дожить до рассвета», «Его батальон», «Сотников», «Западня», в которых писатель продолжает раскрывать тему героизма и мужества советского народ в годы второй мировой войны. В третий том Собрания сочинений Василия Быкова вошли повести «Волчья стая», «Круглянский мост», «Пойти и не вернуться», «Обелиск». В этих произведениях писатель раскрывает тему партизанской борьбы с немецко-фашистскими оккупантами на территории Советской Белоруссии в годы второй мировой войны. В четвертый том Собрания сочинений Василя Быкова вошли рассказы и публицистика. |
 Быков В. В тумане : повести : перевод с белорусского / Василь Быков. – Москва : Советский писатель, 1989. – 317, [2] с.
В книгу Василя Быкова, лауреата Государственной премии СССР, Героя Социалистического Труда вошли повести «Мертвым не больно» и «В тумане», посвященные драматическим событиям Великой Отечественной войны. |
 Быков В. Дожить до рассвета; Обелиск : повести : перевод с белорусского / Василь Быков. – Москва : Советский писатель, 1976. – 222, [2] с. – (Библиотечная серия) (Библиотека произведений, удостоенных Государственной премии СССР).
В повести «Дожить до рассвета», «Обелиск» белорусский писатель Василий Быков продолжает художественно разрабатывать тему войны, героизма и мужества советских людей. Писатель изображает своих героев в наиболее острых драматических ситуациях, в момент величайшего физического и нравственного напряжения. В повести «Дожить до рассвета» рассказывается о действиях советских воинов-разведчиков в тылу врага. В повести «Обелиск», события которой происходят в оккупационной фашистами белорусской деревне, еще раз напоминает нам о тех, кто отдал свою жизнь за свободу Родины. |
 Быков В. Журавлиный крик : повести : [для старшего школьного возраста] / Василь Быков. – Минск : Юнацтва, 1984. – 270, [2] с., [1] л. портр. – (Библиотека юношества).
В книгу народного писателя Белоруссии, лауреата Государственной премии СССР Василя Быкова вошли три повести о войне – «Журавлиный крик», «Альпийская баллада», «Обелиск». Это произведения о буднях великой битвы с фашизмом, о мужестве и героизме рядовых ее участников. |
 Быков В. Журавлиный крик. Третья ракета. Альпийская баллада. / Василь Быков. – Минск : Мастацкая літаратура, 1972. – 320 с.
В книгу вошли три повести, посвященные одной теме – борьбе советского народа против фашизма в годы Великой Отечественной войны. В.Быков пишет о скромных, неприметных, лишенных внешнего героического ореола тружениках, на чьи плечи легла основная тяжесть военных будней. |
 Быков, В. В. Знак беды; Карьер : повесть, роман / В. В. Быков. – Минск : Мастацкая літаратура, 1989. – 542 с.
Повесть народного писателя БССР В. Быкова «Знак беды», удостоенная Ленинской премии, предельно честно и мужественно, с большой психологической глубиной раскрывает перед нами трудное и сложное время коллективизации, грозные годы Великой Отечественной войны.Агеева, героя романа «Карьер», из дня сегодняшнего автор заставляет вернуться в молодость, вновь пережить окружение, подполье, по его вине трагически оборвавшуюся любовь… Пережить высокое чувство вины, приводящее к нравственному самоочищению. |
 Быков В. Карьер: повесть / Василь Быков. – Москва : Советский писатель, 1988. – 300, [1] с., [1] л. портр.
Действие романа Василя Быкова относится к осени 1941 года и происходит в глухом белорусском местечке, оккупированном немецко-фашистскими войсками. В центре повествования – старший лейтенант Агеев, кадровый командир Советской Армии, который из-за тяжелого ранения вынужден остаться в немецком тылу, где он активно включается в подпольную борьбу против оккупантов. |
 Быков В. Повести: перевод с белорусского / Василь Быков. – Минск : Мастацкая літаратура, 1988. – 606, [1] с.
Народный писатель БССР Василь Быков – участник Великой Отечественной войны, которая определила темы, сюжеты и героев его произведений. Стойкость, героизм и человечность советского солдата и в поражениях и в победах составляют главное содержание повестей, входящих в эту книгу. |
 Быков В. Повести : перевод с белорусского / Василь Быков. – Минск : Мастацкая літаратура, 1985. – 636, [2] с.
Повести Василя Быкова, народного писателя БССР, вошедшие в книгу, посвящены событиям Великой Отечественной войны, мужеству и героизму советских воинов и партизан. |
 Быков В. Карьер : повесть / Василь Быков. – Москва : Известия, 1990. – 384 с.
В книгу «Карьер» вошли две повести талантливого советского прозаика, народного писателя Белоруссии Василя Быкова, лауреата Государственной и Ленинской премий СССР. Действие повести «Карьер» относится к осени 1941 года и происходит в глухом белорусском местечке, оккупированном немецко-фашистскими войсками. Повесть «В тумане» – о борьбе партизан в тылу врага. |
 Быков В. В. Колокола Хатыни / В. В. Быков; предисловие И. Штокмана. – Москва : Правда, 1987. – 176 с.
Василий Владимирович Быков (Василь Быков) – белорусский советский писатель, Герой Социалистического Труда, лауреат Ленинской премии. Участник Великой Отечественной войны. Автор повестей «Третья ракета» (1962), «Альпийская баллада» (1964), «Мертвым не больно» (1966), «Круглянский мост» (1969), «Сотников» (1970), которые освещают нравственные аспекты поведения человека на войне. |
 Быков В. Обелиск : повести : [перевод с белорусского] / Василь Быков. – Москва : Молодая гвардия, 1973. – 268, [2] с.
В книгу вошли две повести белорусского писателя «Дожить до рассвета» и «Обелиск». Обе повести продолжают тему войны, героизма и мужества советских людей.В. Быков показывает своих героев в наиболее острых, драматических ситуациях, в момент величайшего физического и нравственного напряжения. Вместе с ними мы проходим огромный и краткий путь мужества и страдания, успеваем их полюбить и, расставаясь, запоминаем надолго – такова сила таланта писателя. |
 Быков, В. Обелиск / Василий Быков. Неизвестный солдат : повести / Анатолий Рыбаков / Василь Быков, Анатолий Рыбаков. – Москва : Молодая гвардия, 1985. – 235 с. : ил. – (Библиотека юношества).
Повесть В.Быкова «Обелиск» раскрывает тему войны, стойкости и мужества советского народа. Автор рассказывает о героической судьбе сельского учителя и пяти его учеников, юных партизан. В повести А.Рыбакова «Неизвестный солдат» события сегодняшних дней переплетаются с событиями Великой Отечественной войны, прикоснувшись к которым герои произведения, молодые люди, обретают высокие гражданские и нравственные критерии. |
 Быков В. В. Обелиск; Дожить до рассвета : повести / В. В. Быков. – Минск : Мастацкая литература, 1977. – 208 с.
Оба произведения, составляющие книгу о Великой Отечественной войне, о стойкости, мужестве и патриотизме советских людей. Повесть «Обелиск» воскрешает трагическую историю, которая произошла в одной из белорусских деревень в период гитлеровской оккупации. Не менее трагична и судьба бойцов из повести «Дожить до рассвета», отправившихся в тыл противника взрывать склад с боеприпасами. |
 Быков, В. Облава : Повести / Василь Быков. – Москва : Дружба народов, 1991. – 399, [1] с.
В книгу народного писателя Белоруссии Василя Быкова вошли три повести. «Облава» рассказывает о судьбе честного труженика и человека Хведора Ровбы, без вины виноватого, раздавленного колесом тоталитарного режима. В «Знаке беды», удостоенной Ленинской премии, достоверно и психологически точно раскрывается трагизм как коллективизации, так и периода Великой Отечественной войны. О страшных нравственных испытаниях, которым подвергается человек на войне, повествует и повесть «В тумане». |
 Быков В. Третья ракета; Альпийская баллада; Сотников : [повести : перевод с белорусского] / Василь Быков. – Москва : Молодая гвардия, 1972. – 332, [2] с., [1] л. портр.
В сборник вошли широко известные повести писателя, в которых воспевается героизм, мужество, благородство и нравственная чистота советских людей в годы Великой Отечественной войны. Безграничная любовь к Родине помогает им стойко переносить самые тяжкие испытания ратной жизни. |
 Быков В. Повести : Третья ракета, Сотников, Обелиск, Дожить до рассвета, Его батальон : перевод с белорусского / Василь Быков. – Москва : Советский писатель, 1986. – 590, [2] с. пер. с белорусского.
Сборник повестей о войне известного белорусского писателя. |
 Быков В. Сотников : Повесть / Василь Быков. – М. : Дет. лит., 1982. – 175 с. – (Школьная библиотека).
В центре сюжета военной повести Василя Быкова «Сотников» – несколько дней из жизни двух партизан, за короткое время вынужденных принять судьбоносные решения и философски осмыслить свои моральные принципы. Где та точка невозврата, после которой положение дел изменится навсегда? Какова цена собственной жизни? Дороже ли она, чем жизнь товарища или даже незнакомого человека? Герои делают свой выбор. Оценить их правильность предстоит читателю. Как сказал Василь Быков, «неумолимая сила военных обстоятельств вынудила каждого сделать самый решающий в человеческой жизни выбор – умереть достойно или остаться жить подло. И каждый выбрал свое». |
Літаратурна-крытычныя і метадычныя матэрыялы
 Бугаёў, Дз. Я. Васіль Быкаў : нарыс жыцця і творчасці / Дз. Я. Бугаёў. – Мінск : Народная асвета, 1987. – 179 с.
У кнізе лаўрэата Дзяржаўнай прэміі БССР імя Якуба Коласа Дзмітрыя Бугаёва асвятляецца жыццёвы і творчы шлях выдатнага майстра беларускага мастацкага слова Васіля Быкава, паказваецца яго пісьменніцкая адметнасць, яго роля ў адлюстраванні народнага подзвігу ў барацьбе з фашызмам. |
 Васіль Быкаў : вядомы і невядомы : літаратуразнаўчае эсэ, успаміны / [укладальнік М. Мінзер]. – Мінск : Літаратура і Мастацтва, 2011. – 176 с.
У дадзеным зборніку выяўляюцца генетычныя карані прозы В. Быкава, яго няпросты жыццёвы лёс. Першая частка выдання – літаратуразнаўчае эсэ Валянціны Локун, у якім творчасць беларускага пісьменніка даследуецца ў шырокім еўрапейскім кантэксце, у параўнанні і супастаўленні з літаратурай «згубленага пакалення» – Э. Хэмінгуэем, Э. М. Рэмаркам, Р. Олдзінгтонам, У. Фолкнерам і інш. У другую частку ўвайшлі ўспаміны пісьменніка, генерал-маёра авіяцыі ў адстаўцы Анатоля Сульянава пра шматгадовае сяброўства з Васілём Быкавым.Кніга разлічана на спецыялістаў у навуковай, педагагічнай і культуралагічнай сферы, студэнтаў, настаўнікаў гімназій, каледжаў, школ і шырокае кола аматараў творчасці Васіля Быкава. |
 Наш Быкаў: кніга ўспамінаў / укладальнік Генадзь Бураўкін. – Мінск : Кніга, 2004. – 494 с. – (XXI стагоддзе).
Кніга ўспамінаў сяброў і блізкіх пра Васіля Быкава. Усяго свае ўспаміны ў кнізе змясцілі каля 40 чалавек. Сярод іх не толькі беларускія, але і замежныя аўтары. |
 Быкаў, В. У. Праўдай адзінай : літаратурная крытыка, публіцыстыка, інтэрв’ю / Васіль Быкаў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1984. – 263 с., [12] л. iл., партр.
Кнігу складаюць літаратурна-крытычныя і публіцыстычныя артыкулы і выступленні, інтэрв’ю, эсэ народнага пісьменніка Беларусі Васіля Быкава. Яны прысвечаны тэме, якая стала галоўнай для пісьменніка – літаратура і вайна, і выклікаюць гэткую ж жывую цікавасць, як і яго мастацкія творы. |
 Дедков И. Василь Быков: повесть о человеке, который выстоял / И. Дедков. – Москва : Советский писатель, 1990. – 308, [3] с., [1] л. портр.
Когда талант писателя встречается с талантом критика, открывается новая художественная истина. Смелый анализ и широта взглядов позволяют И.Дедкову выйти через повести В.Быкова к другим писателям и проблемам мировой литературы, а в итоге – к нравственному состоянию сегодняшнего человека. И творчество В.Быкова предстает в новом измерении. Большой интерес представляет анализ повестей В.Быкова «Знак беды», «Карьер», «В тумане». |